بڙ جو وڻ
بڙ
بَڙُ (Banyan/ ficus bengalensis ):هيءُ عام مشهور وڻ آهي، جيڪو ڄاتو سڃاتو وڃي ٿو. انجير جي قسم جي وڻن ۾ شمار ٿيندو آهي. هن وڻ جي ٽارين مان پاڙن وانگر هوائي ٽاريون نڪرنديون آهن، جيڪي هيٺ لهنديون وڃي زمين ۾ کُپنديون آهن. هيءُ وڻ اصل ۾ هماليه جي وادين جو آهي، پر ندين ۽ درياهن ذريعي هن وڻ جو ٻج پکڙيو. هاڻي اُتر هندستان ۾ ڪثرت سان ۽ پاڪستان ۾ سنڌ جي علائقن ۾ ڇڊو پاڍو ٿئي ٿو. بَڙ جو وڻ چاليهه پنجاهه فوٽن تائين اوچو ٿيندو آهي. ٿڙ جو گهيرو 8 يا 10 فوٽ ٿئيس. ٿڙ جي مٿينءَ کل جو رنگ سائو ۽ ڀُورو ٿيندو اٿس. هن وڻ جي ڇوڏي، ٽارين ۽ پنن جي پاڙن مان کير نڪرندو آهي. هن وڻ جا پن، پپر جي پنن جهڙا، پر ان کان ٿورا ننڍا ٿين. پن ٻارهن ئي مهينا ساوا رهندا اٿس. هن وڻ جو ڦر انجير سان گهڻي مشابهت رکندڙ، مٺو ۽ سوادي هوندو آهي. طبي لحاظ کان هن وڻ جو کير دوا طور ڪم ايندو آهي. ٻهراڙيءَ جون تجربيڪار عورتون چونديون آهن ته ٻار کي سٽ پئجي وڃي ته تارونءَ ۾ پيل کڏ تي لڳائڻ سان ٻار جو تارون کڄي ويندو ۽ سٽ جو علاج ٿي ويندو آهي. بڙ جا ڏيلها، ڏاڙهي ۽ کير دوائن ۾ ڪم ايندا آهن .
هيءُ وڻ تمام گهاٽو ٿيندو آهي ۽ عمر به تمام گهڻي ٿئيس. عام طرح بڙ جي وڻ جي عمر هڪ هزار سالن تائين ٿيندي آهي. بڙ جو وڻ خاص ڪري ٻڌ ڌرم وارن لاءِ پوتر وڻ آهي، جو گوتم ٻڌ ورهين جا ورهيه بڙ جي وڻ هيٺان ويهي تپسيا ڪئي هئي .
لفظ بڙھيٺين داخلائن ۾ پڻ استعمال ٿيل آھي
وڻ - ڀاڱي جون ٻِيون داخلائون
بيد مشڪٻائوري
ٺوٺر
بلوط
ٻاٽي (جابلو وڻ)
ديال
سرو
چيڙ/ چيل
چيچڪو/ چيچڪا
پاپلَر