جوڻيجو، ميان فقير محمد خان: ميان فقير محمد خان جوڻيجو 1176هه/1762ع ۾ ڄائو. ميرزا عباس علي بيگ ڪتاب ’تاريخ ٽالپر پهرين چوياري‘ ۾ سندس باري ۾ لکيو آهي ته: ”ميان فقير محمد خان جوڻيجو، مير فتح علي خان ٽالپر جي خاص اميرن مان هو ۽ مير فتح علي خان مٿس گهڻو مهربان هوندو هو. مير فتح علي خان، ميان فقير محمد کي پنهنجي شروعاتي دؤر ۾ حڪم ڏنو ته حضرت امام حسين عليه السلام جي عزاداريءَ لاءِ هڪ شايان شان تعزيو تعمير ڪرائي. ميان فقير محمد جلد تعزيو تعمير ڪرائي، پنهنجي نالي سان آباد ڪرايل ’فقير جي پڙ‘ ۾ رکيو. ميان فقير محمد، نواب محمد خان ٺوڙهي جي آباد ڪيل چاڙهيءَ مٿان هڪ امام بارگاهه ٺهرائي. اها چاڙهي ’ٺوڙهي چاڙهي‘ جي نالي سان مشهور آهي. ٽالپرن جي دؤر ۾ ٺوڙهي چاڙهي ۽ فقير جو پِڙ آباد ٿيا، موجوده وقت اهو سڄو علائقو ’فقير جو پڙ‘ جي نالي سان مشهور آهي. ميان فقير محمد جوڻيجو گهڻو ڪري ’ميان فقيري‘ جي نالي سان به سڏيو ويندو هو. ميان فقيري، مائي خيريءَ جي مسجد ڀرسان هڪ امام بارگاهه تعمير ڪرائي هئي، جنهن کي به پنهنجي نالي ’فقير جي پِڙ‘ سان منسوب ڪيائين. ان پڙ ۾ هر سال سمورا مير صاحب عاشوري جي ڏينهن حيدرآباد جي قلعي مان پيدل نڪري اچي ماتمداري ڪرائيندا هئا. ان عزاداريءَ ۾ سيد ثابت علي شاهه، ميرزا مراد علي بيگ سائل ۽ ٻيا ڪيترا ئي مرثيه گو شاعر اچي گڏ ٿيندا هئا، اها مجلس سج لٿي تائين هلندي هئي. مير فتح علي خان ٽالپر ڪڏهن ڪڏهن پکين جي شڪار لاءِ درياهه جي رستي ٻيڙيءَ ۾ چڙهي نڪرندو هو، تڏهن اڳيان اڳيان ميان فقيري خان جي ٻيڙي هوندي هئي. هن مير ڪرم علي خان ٽالپر جي عهد (1230هه/1815ع) ۾ وفات ڪئي. هن کان پوءِ سندس وڏو پٽ ميان علي بخش خان جوڻيجو حيدرآباد جو ڪوٽوال مقرر ٿيو. ميان فقير محمد خان جوڻيجي جي قبر مڪي شاهه واري ڪچي قلعي تي چڙهڻ واري ڏاڪڻ جي سڄي پاسي سائي رنگ جي ڪاشي جي سرن سان ٺهيل آهي.
ميان فقير محمد خان ٽالپر حاڪمن جو وفادار ۽ جانثار ملازم ۽ سندن خاص صلاحڪارن مان پڻ هو. هن ٽالپر حاڪمن جا محلات، عمارتون، مسجدون ۽ امام بارگاهون تعمير ڪرايون. سندس نالي پٺيان اڄ به فقير جو پڙ مشهور آهي، جتي اڄڪلهه ڪپڙي ۽ ٻئي سامان جا دڪان آهن.