’ديوان خاڪي‘ (ڪتاب): هي غزلن جو ديوان نامور عالم ۽ شاعر ديوان ليلارام سنگهه وطڻ مل ’خاڪيءَ‘ جو آهي. ديوان صاحب علم موسيقي ۽ علم عروض جو وڏو ڄاڻو هو. پنهنجي وقت (1941- 1868) ۾ غزل گُو شاعر جي حيثيت ۾ ڄاتو ويندو هو. ديوان خاڪيءَ جا سمورا غزل علم عروض تي پختا آهن. سندس غزلن جي خصوصيت اها آهي ته ٽن چئن غزلن کان سواءِ باقي هر هڪ غزل ۾ فارسي، اردو، هندي، پنجابي، سرائيڪي ۽ سنڌيءَ جا لفظ گڏ وچڙ ڪم آيل آهن. اضافتون فارسي ته فعل سنڌي، فعلي صورتون فارسي ته باقي لفظ هندي، پنجابي وغيره. فعلي صورتون هندي، پنجابي ۽ سرائيڪي ته باقي لفظ سنڌي وغيره. هڪ مثال هيٺ ڏجي ٿو:
الله ڄاڻي جو ملڪان دي فتح ڪجهه ٻيا يارا،
فتح هي ملڪ دل دي وي سڪندر خود هوس دارا.
اسان وچ ويک تون درياه، خضري نام آن ظلمات،
سڪندر بن ڪي اوپر آ اهي انفاس انڌارا.
(حوالو: سنڌ جي ادبي تاريخ، صديق ميمڻ'>خانبهادر محمد صديق ميمڻ)