راهوجوجهانگير
راهوجو، جهانگير: ٽوڙهي ڦاٽڪ واقعي جو اَسِير، ناميارو قانوندان، سياسي اڳواڻ ۽ ليکڪ جهانگير ولد اورنگزيب راهُوجو، پهرين مارچ 1961ع تي وڳڻ شهر، تعلقي وارهه، ضلعي قنبر شهدادڪوٽ (اڳوڻي ضلعي لاڙڪاڻي) ۾ پيدا ٿيو. هن پرائمري کان مڊل تائين تعليم پنهنجي ڳوٺ مان حاصل ڪئي، مئٽرڪ 1978ع ۾ گورنمينٽ هاءِ اسڪول نئين ديري مان، انٽر گورنمينٽ ڊگري ڪاليج لاڙڪاڻي مان، بي. ايس. سي ۽ ايم. ايس. سي (ڪيمسٽري: 1987ع) سنڌ يونيورسٽي، ڄام شوري مان ڪئي. ايم. ايس. سي ڪرڻ کانپوءِ گورنمينٽ ڊگري ڪاليج نصيرآباد ۾ ڪيمسٽريءَ جو ليڪچرار مقرر ٿيو. 1988ع ۾ ليڪچراريءَ تان استعيفا ڏئي ڊفينس سائنس اينڊ ٽيڪنالاجي ليبارٽريز ۾ ايڪسپيريمينٽل آفيسر مقرر ٿيو، جنهن دوران هن راولپنڊيءَ کان ڪوهه مريءَ تائين ڪيترن وڏن جبلن جو دورو ڪيو ۽ اتان جي ڪيترن ماڳن مڪانن تي ڪيميائي تحقيق ڪئي. 1993ع جي آخر ۾ ’ڊي. اي. ايس ٽي. او‘ ليبارٽريز ڪراچيءَ ۾ بدلي ٿي آيو. مارچ 1996ع ۾ نوڪريءَ تان استعيفا ڏئي اباڻي ڳوٺ وڳڻ واپس آيو، جتي زرعي زمينن جي سار سنڀال ڪرڻ لڳو ۽ ساڳي ئي وقت ڪراچي يونيورسٽيءَ ۾ ايل. ايل. بي جي شاگرد طور داخلا ورتائين، جتان 2003ع ۾ ايل. ايل. بي ڪري، 2005ع ۾ ساڳئي ئي يونيورسٽيءَ مان ايل. ايل. ايم جي سند وٺي وڪالت جي پيشي سان عملي طور لاڳاپجي ويو ۽ اڄ تائين اُن ئي پيشي سان وابسته آهي.
جهانگير راهوجي سياسي زندگيءَ جي شروعات 1976ع ۾ جميعت جي رڪنيت سان ڪئي، جنهن کان پوءِ ’سنڌ پيپلز اسٽوڊنٽس فيڊريشن‘ (SPSF) ۾ شامل ٿيو ۽ 1981ع تائين سرگرم رهيو، جنهن کانپوءِ هن 1983ع ۾ سنڌ يونيورسٽي، ڄامشوري جي شاگرديءَ واري دؤر ۾ ’جيئي سنڌ اسٽوڊنٽس فيڊريشن‘ (جساف) ۾ شمُوليت اختيار ڪري، قومپرست سياست ۾ قدم رکيو. 1983ع ۾ هو جساف جي سنڌ يونيورسٽي يونٽ جو ’خزانچي‘ چونڊيو. 17 آڪٽوبر 1984ع تي ’ٽوڙهي ڦاٽڪ‘ وارو دل ڏاريندڙ سانحو پيش آيو، جنهن ۾ ٽوڙهي ڦاٽڪ وٽ قانون نافذ ڪندڙ ادارن جي اهلڪارن بيگناهه سنڌي شاگردن تي گوليون وسايون، جنهن ڪارروائيءَ دوران پنج سنڌي شاگرد بيگناهه قتل ٿي ويا ۽ 105 شاگردن کي گرفتار ڪيو ويو. جهانگير راهوجو به انهن اسيرن ۾ شامل هو، کيس زخمي حالت ۾ گرفتار ڪري سينٽرل جيل حيدرآباد ۾ قيد ڪيو ويو هو. آزاديءَ کانپوءِ به سياست ۾ سرگرم رهيو. هو 1985ع ۾ جساف سنڌ يونيورسٽيءَ جو صدر چونڊيو ۽ بعد ۾ چيف آرگنائيزر جي عهدي تي 1987ع تائين رهيو.
جهانگير راهوجو برجستو ليکڪ ۽ شاعر آهي. سندس چار ڪتاب ڇپجِي چڪا آهن: (1) ’سنڌ جي ڪربلا‘ (ٽوڙهي ڦاٽڪ جي واقعي جي تاريخ ۽ جيل جي ڊائري)، (2) ’ٽوڙهي ڦاٽڪ جا شهيد‘، (3) ’آزاديءَ جي اڏام‘ (انگريزي ناول Kites of War جو سنڌي ترجمو)، (4) ’ڪنفيڊريشن‘ (پاڪستان ۾ ڪنفيڊريشن نظام بابت بلوچ سياستدان عطاءُ الله مينگل جي 1986ع ۾ ڏنل تفصيلي انٽرويو جو ترجمو).
جهانگير راهوجو 1996ع ۾ ٻيو ڀيرو جيل ويو. 2007ع ۾ وڪيلن جي عدليه جي آزاديءَ واري تحريڪ ۾ سرگرم رهيو ۽ ان دوران ڪراچي سينٽرل جيل ۾ قيد رهيو. قانون جي پريڪٽس شروع ڪرڻ بعد ’سنڌ دوست لايرس آرگنائيزيشن‘ جو بنياد وجھي سنڌي وڪيلن کي هڪ پليٽفارم تي گڏ ڪيائين. اُن کانسواءِ هو ’ايشين لايرس ايسوسيئيشن‘ ، ’لايرس ڪلب آف پاڪستان‘ سميت وڪيلن جي ڪيترين تنظيمن جو ميمبر رهيو آهي. هن وقت ڪراچي هاءِ ڪورٽ جو سينيئر وڪيل آهي.
1961.03.01 عيسوي
ٽوڙهي ڦاٽڪ واقعي جو اَسِير، ناميارو قانوندان، سياسي اڳواڻ ۽ ليکڪ جهانگير ولد اورنگزيب راهُوجو، پهرين مارچ 1961ع تي وڳڻ شهر، تعلقي وارهه، ضلعي قنبر شهدادڪوٽ (اڳوڻي ضلعي لاڙڪاڻي) ۾ پيدا ٿيو.
1984.10.17 عيسوي
17 آڪٽوبر 1984ع تي ’ٽوڙهي ڦاٽڪ‘ وارو دل ڏاريندڙ سانحو پيش آيو، جنهن ۾ ٽوڙهي ڦاٽڪ وٽ قانون نافذ ڪندڙ ادارن جي اهلڪارن بيگناهه سنڌي شاگردن تي گوليون وسايون، جنهن ڪارروائيءَ دوران پنج سنڌي شاگرد بيگناهه قتل ٿي ويا ۽ 105 شاگردن کي گرفتار ڪيو ويو. جهانگير راهوجو به انهن اسيرن ۾ شامل هو، کيس زخمي حالت ۾ گرفتار ڪري سينٽرل جيل حيدرآباد ۾ قيد ڪيو ويو هو. آزاديءَ کانپوءِ به سياست ۾ سرگرم رهيو. هو 1985ع ۾ جساف سنڌ يونيورسٽيءَ جو صدر چونڊيو ۽ بعد ۾ چيف آرگنائيزر جي عهدي تي 1987ع تائين رهيو.