طحاوي رحه امام: مشهور عالم ۽ بزرگ امام ابو جعفر احمد بن محمد الطحاوي جو جنم 853ع ڌاري مصر جي ڳوٺ ’طحا‘ ۾ ٿيو،. پنهنجي ڳوٺ جي نالي جي نسبت سان ’طحاوي‘ سڏيو ويو . پنهنجي وقت ۾ حديث، فقه ۽ اقوال سلف ۾ امام ڪري مڃيو ويندو هو. کيس تحقيق جي سلسلي ۾ وڏي بصيرت حاصل هوندي هئي، پاڻ تصنيف ۽ تاليف ۾ وڏا جوهر ڏيکاريائين. هن جو والد به عظيم مرتب، عالم ۽ ديندار هو. هن پنهنجي والد کان به حديث جو علم حاصل ڪيو. هو شافعي مسلڪ سان وابسته هو. هن پنهنجي مامي علامه اسماعيل مزني رحه کان تعليم ۽ تربيت حاصل ڪئي هئي. سندس مامو امام شافعي رحه جو خاص شاگرد ۽ جانشين هو، ان هوندي به اهو امام اعظم ابو حنيفه رحه جي فرقي جا ڪتاب گهڻي قدر پڙهندو هو. امام طحاوي رحه جڏهن کانئس ان جو سبب معلوم ڪيو، تڏهن مامي کيس جواب ڏنو ته ان جو ڪارڻ اهو آهي جو امام اعظم رحه جي مسلڪ ۾ فقھ ۽ علم و دانش جا باريڪ نڪتا تمام گهڻا آهن. اهو جواب ٻڌي هو به حنفي فقه جو شيدائي ٿي پيو ۽ جلدي اهو مسلڪ اختيار ڪري ورتائين. امام صاحب وڏي چاهه سان ”فقھ حنفيه“ جي زمري ۾ داخل ٿيو هو. ان ڪري هن حنفي فقه ۾ وڏي مهارت حاصل ڪري ورتي. انهيءَ سبب جي ڪري کيس ’وڪيل الاحناق‘ جو لقب مليو. هن جي حنفي ٿيڻ جو سبب صدائق الحنفيه جو مصنف ’فتاوى برهنه‘ جي حوالي سان لکي ٿو ته: ”امام صاحب جڏهن پنهنجي مامي وٽ زير تعليم هو ته هڪ ڏينهن اهو مسئلو بحث هيٺ آيو ته جيڪڏهن ڪا ڳورهاري عورت فوت ٿي وڃي ته حنفي مسلڪ مطابق يڪدم پيٽ چيري پار ڪڍي وٺجي. جڏهن امام طحاوي رحه ان طريقي سان پيدا ٿيو هو ۽ حنفي مسلڪ هن جي جياپي جو ذريعو بڻيو هو ان ڪري هن امام اعظم رحه جو فقهي ڪمال ڏسي حنفي ٿيڻ جو اعلان ڪري ورتو.“ هن مختلف موضوعن تي بي بها معياري انداز جون تصنيفون يادگار ڇڏيون آهن، جن ۾: ’شرح معاني الاثار‘، ’مختصر طحاوي‘، ’اختلاف العلماءَ احڪام القرآن‘، ’ڪتاب الشروط الڪبير‘، ’ڪتاب الڙوط الاوسط‘، النوادرالفقهيهه‘، ’ڪتاب النوادر والحڪايات‘، ’حڪم ارض مڪة‘، ’حڪم الفئي والغنائم‘، ’الردعلي ڪتاب المدلسين‘، ’ڪتاب الاشربه‘، ’الددعلي عيسى بن ابان‘، ’اختلاف الروايات‘، ’الرزيه‘، ’شرح الجامع الڪبير‘، ’شرح الجامع الصغير‘، ’ڪتاب المحاضرات والجلات‘، ’ڪتاب الوصايا والفرائض‘، ’ڪتاب التاريخ الڪبير‘، ’اخبار ابي حنيفة واصحابه‘، ’ڪتاب النحل‘، ’سنن الثافعي‘، ’التسوية بين حد ثنا واخبرنا‘، ’صحيح الاثار‘ ۽ ’الردعلي ابي عبيد‘ سميت ٻيون شامل آهن. انهن ڪتابن کانسواءِ هن ’عقيدة الطحاوي‘ جي نالي سان هڪ رسالو لکيو، جيڪو علم عقائد سان تعلق رکي ٿو. ان رسالي کي اردو ترجمي ۽ مفيد معلوماتي مقدمي سان مولانا عبدالمجيد سواتي شايع ڪيو آهي. امام طحاوي 21 نومبر933ع ڌاري وفات ڪئي. کيس مصر جي قرافه واري قبرستان ۾ دفنايو ويو.
933.11.21 عيسوي
امام ابو جعفر احمد بن محمد الطحاوي جو جنم 853ع ڌاري مصر جي ڳوٺ ’طحا‘ ۾ ٿيو،امام طحاوي 21 نومبر933ع ڌاري وفات ڪئي. کيس مصر جي قرافه واري قبرستان ۾ دفنايو ويو.