مولانا عبدالرحمان جمالي

عبدالرحمان جمالي، مولانا: نامور ديني عالم مولانا عبدالرحمان جمالي 1934ع ڌاري بلوچستان جي هاڙهي نالي ڳوٺ ۾ عبدالله جماليءَ جي گهر ۾ جنم ورتو. سندن والدين پورهيت هئا، جيڪي 1945ع ڌاري مزدوريءَ سانگي بلوچستان مان لڏي پهرين سنڌ ۾ ميرپورخاص ويجهو ڳوٺ ٽوهه خاصخيليءَ ۾ اچي آباد ٿيا، جتان ٻن سالن بعد ٽنڊي الهيار ويجهو سريوال ڳوٺ ۾ رهائش پذير ٿيا. جتي هو ٻه درجا سنڌي پڻ پڙهيو، 1949ع ۾ عمرڪوٽ ويجهو مشهور ديني درسگاهه ‘ولهيٽ’ ۾ پنهنجي وقت جي جيد عالمن مولانا عزيزالله ساند ۽ مولانا عبدالسميع ساند وٽ ديني تعليم حاصل ڪرڻ لاءِ مدرسي ۾ داخل ٿيو. جتي قرآن مجيد، فارسي ۽ عربيءَ سان گڏ سنڌي تعليم حاصل ڪيائين. سندس اعليٰ ذهانت سبب، استادن کيس پڙهڻ سان گڏ پڙهائڻ جون ذميواريون پڻ سونپيون. 1954ع ۾ ديني تعليم مڪمل ڪري دستاربند عالم ٿيو، جنهن بعد ميرپورخاص ويجهو ڳوٺ دولت لغاريءَ جي اسڪول ۾ فائنل جو امتحان پاس ڪيائين ۽ جلد ماستر مقرر ٿيو. جنهن دوران حيدرآباد ٽريننگ ڪاليج مان ٻن سالن جو ڪورس مڪمل ڪري 1957ع ۾ فارغ ٿيو. استاد جي پيشي سان وابسته ٿيڻ بعد پنهنجي استاد، مولانا عبدالسميع ساند جي خواهش تي ولهيٽ ۾ رهائش اختيار ڪيائين ۽ جتي اسڪول سان گڏ مدرسي ۾ پڙهائيندو رهيو. 1995ع ۾ جامعمسجد عمرڪوٽ ۾ خطيب مقرر ٿيو. گڏوگڏ عمرڪوٽ جي گوليمار واري علائقي ۾ مدرسو ولهيٽ جي شاخ قائم ڪري ديني تعليم ڏيندو رهيو. مولانا صاحب تفسير، حديث، فقه، اصول فقه، منطق ۽ ادب ۾ ڪمال جو استاد هجڻ سان گڏ تصوف ۾ دسترس رکندو هو، ادب سان کيس گهرو لڳاءُ هو. هن صوفي شاهه عنايت شهيد ۽ صوفي صادق فقير جي رسالن جي تشريح ۽ عالمگير بادشاهه جي ڌيءَ زينب النساءَ ‘مخفي’ جي ‘ديـوان مـخـفــي’ جـو سـنڌيءَ ۾ ترجمـو پڻ ڪـيـو. مولانا جماليءَ جي حياتيءَ ۾ سندس شخصيت بابت دوستن، عالمن ۽ اديبن پاران لکيل مضمونن تي مشتمل ڪتاب ‘هاڙهي ڌڻي هوت’ جلال ڪوريءَ مرتب ڪيو، جيڪو 2016ع ۾ سامي فائونڊيشن عمرڪوٽ پاران ڇپيو.‘ديوان مخفي’ جو سنڌي ترجمو 2017ع ۾ سمبارا پبليڪيشن حيدرآباد پاران ڇپيو.مولانا عبدالرحمان دين جي روشنيءَ ۾ فيصلن ڪرڻ جو ماهر هجڻ سان گڏ اعليٰ پايي جو مقرر هو. فتويٰ نويسي ۾ پڻ ڪمال هئس. اڪثر عالم منجهيل معاملن کي وٽس کڻي اچي فتوائون وٺندا هئا. پاڻ سنڌ دوست انسان هو، ڪالاباغ ڊيم خلاف فتويٰ پڻ جاري ڪئي هئائين، جنهن کانپوءِ سنڌ جي ٻين ڪيترن ئي عالمن ڊيم جي مخالفت ڪرڻ سان گڏ ڊيم مخالف تحريڪ ۾ پڻ حصو ورتو. هندو مسلم ڀائيچارو قائم رکڻ ۾ سندس اهم ڪردار رهيو. ٻين مذهبن سان هم آهنگي سبب کيس ‘امن جو سفير’ سمجهيو ويندو هو. مولانا عبدالرحمان پهرين آڪٽوبر 2016ع تي حيدرآباد جي هڪ خانگي اسپتال ۾ وفات ڪئي. سندس آخري آرام گاهه ولهيٽ ۾ آهي.

داخلا ۾ استعمال ٿيل تاريخون

2016.10.01  عيسوي

مولانا عبدالرحمان جمالي 1934ع ڌاري بلوچستان جي هاڙهي نالي ڳوٺ ۾ عبدالله جماليءَ جي گهر ۾ جنم ورتو. مولانا عبدالرحمان پهرين آڪٽوبر 2016ع تي حيدرآباد جي هڪ خانگي اسپتال ۾ وفات ڪئي. سندس آخري آرام گاهه ولهيٽ ۾ آهي.

عالم - ڀاڱي جون ٻِيون داخلائون