غلام علي مداح ٺٽوي :غـــلام عـــلي ولــــد مـحـمــد مــحــســـن ٺٽوي، ”مداح“ 1145هه/1732ع ۾ ٺٽي ۾ ڄائو. سندس والد طرفان هڪ سجع مصرعه ذريعي سندس تاريخ ولادت ڪڍي وئيِ، يعني: ” غلام علي بي بدل باخت“. جڏهن غلام علي شعور ۽ سمجهه وارو ٿيو ته هن هڪ طرف ٺٽي ۾ پنهنجي والد جي شاعريءَ جي هاڪ ٻڌي، ٻئي طرف ڏٺائين ته سمورو شهر علم ۽ فضيلت وارن صاحبن سان ڀرپور هو. هن شعر سخن جي مشق سان گڏ عربي علمن ڏانهن به پورو پورو ڌيان ڏنو. عربي زبان جو چڱو فاضل عالم ٿيو. شاعريءَ ۾ مير علي شير قانع سان صحبتون رهيس. مقالات الشعراءِ جي اضافي مواد مان معلوم ٿئي ٿو ته مير قانع ۽ ميان مداح جون طرحي مصرعن تي هميشه طبع آزمايون ٿينديون رهيون هيون. مولوي مداح ميان سرفراز ڪلهوڙي ۽ سيد ثابت علي شاهه (سنڌي مرثيه جو باني) جو شاعريءَ ۽ ٻين علمن ۾ استاد هو. هُو پهريان 1165 هه/1751ع ۾ ٺٽي پهتو ۽ هزارين ماڻهو سندس معتقد بڻيا ۽ مريد ٿيا. ان کان پوءِ وري 1168هه/1754ع ۾ ٺٽي ۾ بيت الله'>حج بيت الله تان موٽندي، ڪراچي بندر تان پنهنجي پٽ جي تاريخ ولادت تي قطعه لکي ٺٽي جي شاعرن ۾ جذبو پيدا ڪيائين ته ڪو ٻيو به ان تي طبع آزمائي ڪري. مداح جا نظم ۽ نعتون، قصيدا ۽ غزليات بي شمار آهن. مگر انهيءَ خاندان جي پونئر نه هجڻ ڪري، اڄ ناياب نظر اچن ٿا. سندس سال وفات جيتوڻيڪ پوري طرح معلوم نه ٿي سگھيو آهي، پر مير قانع جي تصنيفن مان معلوم ٿئي ٿو ته هو صاحب تاريخ تحفة الڪرام جي تصنيف 1182هه/ 1768ع تائين به زنده هو.