لعل بخش جسڪاڻي
لعل بخش جسڪاڻي: پروفيسر لعل بخش جسڪاڻي تعلقي ڪوٽڏيجي، ضلعي خيرپور جي ڳوٺ جسڪاڻيءَ ۾ پھرين جنوري 1947ع تي قائم خان جسڪاڻيءَ جي گهر ۾ جنم ورتو. ابتدائي، ثانوي ۽ اعليٰ ثانوي تعليم پنھنجي ڳوٺ، ڪوٽڏيجي ۽ حيدرآباد مــان حاصل ڪئي. ايم. اي (سماجيات) ڄامشوري مان ڪئي. 1972ع ۾ سنڌ يونيورسٽيءَ جي سماجيات (سوشيالاجي) شعبي ۾ ليڪچرار مقرر ٿيو. بعد ۾ يونيورسٽيءَ جي پھرئين تحقيقي تدريسي مرڪز، پاڪستان اسٽڊي سينٽر جي پھرئين استاد (Faculty Founding Member) طور شامل ٿيو. انھيءَ زماني ۾ ڊاڪٽر حميده کھڙو پاڪستان اسٽڊي سينٽر ۽ تاريخ جي شعبي جي گڏيل سربراهه هئي. جنھن جي سربراهيءَ ۾ هن پاڪستان اسٽڊي سينٽر کي هڪ جديد تحقيقي ۽ تدريسي مرڪز طور اڀارڻ لاءِ جدوجھد ڪئي. نتيجي طور محققن اسڪالرن لاءِ وسيلن جي مرڪز طور هن شعبي ۾ جديد قسم جي لائبريري قائم ٿي، جنھن ۾ ڏهن هزارن کان مٿي پاڪستان ۽ ننڍي کنڊ جي اهم موضوعن تي چونڊ ۽ نوان ڪتاب شامل ڪيا ويا. هن سينيئر استاد جي حيثيت ۾ تحقيق جي طريقن جھڙي اهم مضمون پڙهائڻ سان گڏ ايم. اي فائنل جي شاگردن جي لازمي مضمون جي تحقيقي مقالن جي تياريءَ لاءِ رهنما طور به ڪم ڪيو. هيءُ سنڌي ۽ انگريزي ٻولين ۾ ٻه سئو کان مٿي تحقيقي مقالا لکي چڪو آهي، جن مان ڪجهه ڇپيل ۽ ڪجهه اڻ ڇپيل آهن. سندس پھريون ڪتاب ’سماجيات جو تعارف‘ علم سماجيات بابت ملڪ جي چئن وڏين ثقافتن (سنڌي، بلوچي، پشتون، پنجابي) ۽ انھن جي سماجي سرشتن تي هڪ ضخيم ۽ سائنسي بنيادن تي تيار ٿيل پھريون تحقيقي ڪتاب آهي. هن جي ٻين ڪتابن ۾: ’جي. ايم سيد ۽ انقلابين جي صدي‘، ’عمر سڀ عشق سين‘، ’غلام رباني آگرو‘ (سوانح)، ’منھنجي سنڌ جا ساڃاحه وند‘، ’Arts & Crafts of Sindh ‘، ’ ’Sindh Studies: Culture & History ‘ ۽ ’ Archeology of Sindh‘ شامل آهن. رٽائرمينٽ کان پوءِ تحقيقي ۽ تدريسي ڪمن سان گڏ تصنيف ۽ تاليف جي ڪم ۾ مصروف زندگي گذاري رهيو آهي.
1947.01.01 عيسوي
لعل بخش جسڪاڻي ، ڪوٽڏيجيءَ کان ڇهه ڪلوميٽر اولهه طرف ڳوٺ جسڪاڻيءَ ۾ پهرين جنوري 1947ع تي قائم خان جسڪاڻيءَ جي گهر ۾ جنم ورتو .