ٻارهن دري
ٻارهن دري
ٻارهن دري: ٻارهن دري تعلقي ڪوٽڏيجي، ضلعي خيرپور ميرس ۾ ميرواهه ڪئنال جي ڪپ تي، ڪوٽڏيجي واري نيشنل هاءِ وي جي ويجهو واقع آهي. هيءَ تعمير خيرپور جي ٽالپر اميرن جي آخري دور جي يادگار آهي. مير علي مراد ٽالپر خيرپور رياست جي حاڪم هئڻ دوران هيءَ جڳهه خصوصي طور پنهنجي قيام ڪرڻ لاءِ تعمير ڪرائي.
مير علي مراد خان ٽالپر ر وزاني ميرواهه ڪناري اچي هن هنڌ تي قيام ڪندو هو ۽ حڪومتي معاملن جي خبر چار لهندو هو. ٻارهن دريءَ ۾ مير صاحب جي قيام ڪرڻ لاءِ تعمير ڪيل ڪي به يادگار باقي نه رهيا آهن، فقط ٻاهرين گول ديوار قائم آهي، جنهن جو به ڪجهه حصو ڪري پيو آهي. واهه جي ڪپ سان روڊ جي تعمير سبب پڻ هن تاريخي يادگار کي ضربون رسيون آهن. ٻارهن دريءَ کي هن وقت ڇت پيل ڪا نه آهي، آثارن مان چئي سگهجي ٿو ته عمارت کي ڇت هئي، جيڪا پوءِ بي ڌياني سبب تباهه ٿي وئي آهي. ٻارهن دري سرڪاري پرگهور کان محروم هئڻ سبب هن وقت بلڪل اجڙيل نظر اچي ٿي ۽ پيڙهه کان سرون ڪلر ۾ کاڄنديون ٿيون وڃن.
هي شاندار تاريخي يادگار رٿ ۾ ٻارهن ڪنڊو آهي، جنهن کي چؤڦير ونگاوان کليل لنگهه آهن. تعمير ۾ پڪيون ڳاڙهي رنگ جون سرون استعمال ڪيل اٿس، جن جي اوساريءَ ۾ گچ گارو استعمال ڪيل آهي. هونئن ته واهه جي ڪناري کان ڪجهه قدر مٿي هئي. ڀر ۾ روڊ ٺهڻ سبب هن وقت عمارت هيٺانهين ۾ آهي. هر هڪ لنگهه جي وچ وارو ٿنڀ ٽي کان چار فٽ ويڪرو آهي، ونگائين لنگهن تي مٿان مستطيل ڪالم ٺاهيل آهن. ٻيڙ ٻني جي هيٺان ڪناري لاءِ سرن جون ڪنڊون ڪڍي چوڦير جنسار ڪيو ويو آهي، جن سان ٻيڙ ٻنو خوبصورت ڏيکاءُ ڏئي ٿو. اندرئين طرف چوني جو ليپو اٿس ۽ ڇت جي ڪڙين وغيره لاءِ ڳڙ کين جا نشان واضح نظر اچن ٿا. ميرواهه جو ڪنارو هتان دلڪش منظر جي عڪاسي ڪري ٿو، ڀر ۾ ئي کجين جي باغ جو جهڳٽو اٿس. ٻارنهن دري رٿ ۾ سنڌي عمارت سازيءَ جو اعلى نمونو آهي. هن وقت اندر ڊڀ ڦٽل اٿس ۽ عمارت انتهائي زبون حالت ۾ آهي. ديوار جي لنگهه وارو هڪ ونگ پڻ ڪري پيو اٿس. عمارت هنڌان هنڌان ڏري پئي آهي.
لفظ ٻارهن دريھيٺين داخلائن ۾ پڻ استعمال ٿيل آھي
جاگرافي ۽ ماڳ مڪان - ڀاڱي جون ٻِيون داخلائون
تُرابَڏيجيءَ واري ٽڪري
جڙيل شاھ جيلانيءَ جو مقبرو
جنت المعليٰ
جلال خان صحبت جو مقبرو
پاڪ فقير
ڏلهه
طالب سمي وارو ماڳ ۽ مسجد
ڊرگ روڊ
سالٽ رينج