سنڌيانا ۾ موجود تصويرون ۽ انهن جا عنوان پڻ ڏسي سگھو ٿا
سنڌيانا ۾ موجود مضمونن کي حوالي طور تاريخ وار رکيو ويو آهي
سنڌيانا ۾ موجود مضمونن کي موضوع وار ترتيب ۾ رکيو ويو آهي
سنڌيانا ۾ موجود مضمونن کي الف ب وار ترتيب ۾ رکيو ويو آهي
سنڌي زبان جي تاريخ ۾، سنڌ بابت پهريون جامع ۽ باتصوير دستاويز ’انسائيڪلو پيڊيا سنڌيانا‘ جي صورت ۾ آگسٽ 2009ع ۾ ڇپجي پڌرو ٿيو. جنهن جا هن وقت تائين 12جلد ڇپجي پڌرا ٿي چڪا آهن، جڏهن ته جلد تيرهون پڻ تياريءَ جي آخري مرحلن ۾ آهي. هن اهم رٿا جو ابتدائي خاڪو ته 1998ع ۾ جڙيو پر ان کان اڳ سنڌي ٻوليءَ جي با اختيار اداري جي قيام بعد 1991ع کان ئي اهڙي رٿا تي سوچ ويچار جو سلسلو شروع ٿيو هو. بعد ۾ ڊاڪٽر تنوير عباسيءَ هن رٿا جوابتدائي خاڪو تيار ڪيو ۽ 1998ع ۾ سنڌي ٻولي اٿارٽيءَ جي تڏهوڪي چيئرمين ڊاڪٽر غلام علي الانا باقائدي ريسرچ سيل ٺاهي نامور استاد ۽ عالم شيخ محمد اسماعيل کي انچارج مقرر ڪري نوجوان ريسرچرن جي ٽيم ترتيب ڏني. انهيءَ سلسلي ۾ سنڌ جي هر ضلعي ۾ اديبن ۽ سهڪاري ساٿين کي به مواد ۽ تصويرن وغيره جي سهڪار لاءِ خط لکيا ويا. ايڊيٽوريل بورڊ ۾ جناب محمد ابراهيم جويو، ڊاڪٽر فهميده حسين ، ڊاڪٽر الله رکيو ٻُٽ، امداد حسيني، ڊاڪٽر شمس الدين تنيو ۽ تاج جويو شامل هئا. پهرئين جلد جو ڪم لڳ ڀڳ پورو ٿيو پر اهو ڇپائي جي مرحلي کان رهجي ويو، ڇاڪاڻ ته 2001ع ۾ ڊاڪٽر غلام علي الانا جي وڃڻ بعد هن اسڪيم تي ڪم بند ٿي..... وڌيڪ پڙهو
پَلِي1: سمن جي هڪ ذات، جنهن جو نسب هن طرح ڳڻيو وڃي ٿو: پَلي پٽ سمون، پٽ رائڌڻ پٽ ڪاڪو پٽ سمو پٽ انڙ پٽ لاکو، پٽ لاکيار پٽ اوڍو پٽ اوڍار پٽ نيٽ پٽ نوتيار پٽ لواڪس پٽ وام پٽ دسرت. رائڌڻ کي 9 پٽ ٿيا: (1) سمون، (2) ابڙو، (3) چنيسر، (4) منهي،(5) نوتيار، (6) ڏاهر، (7) هنڱورو،(8)لاکو ۽ (9) پلي، نهڙيا ۽ راهمون ان جي نک آهن. ٻيون به گهڻيون ذاتيون پليءَ مان ڦٽن ٿيون.
پلي عمرڪوٽ ضلعي ۾ ’ٿرواهه‘ تي اڪثريت سان آباد آهن ۽ ناري جا نواب سڏيا ويا آهن. هن راڄ جا ڪجهه گهر ٽنڊي الهيار، بدين ۽ دولتپور صفن ۾ پڻ آهن. پلي ذات جي اڪثريت حضرت غوث بهاءُ الدين زڪريا ملتانيءَرح جي مريد آهي ۽ ڪجهه خاندان مٽيارين جي سرهندي پيرن جا مريد آهن. پلي راڄ ۾ وڏا ڏاها، اڪابر، اديب، شاعر، پهلوان، سخي، مدبر، امير، خانصاحب، خانبهادر، آزاديءَ جا اڳواڻ ۽ مجاهد، ولي، بزرگ، اديب، شاعر ۽ نيڪ سيرت انسان پيدا ٿيا آهن.
سماٽ جي شجري ۾ ”درس پليءَ“ کان سواءِ پلي نالي وارا ٻيا بزرگ مختلف دؤرن ۾ گذريا آهن، جيڪي سڀ راءِ- رائڌڻ تائين اچي ملن ٿا. اهي شجرا هن طرح آهن:
(الف) پلي پٽ هالو پٽ ساند پٽ پلي ڄام پٽ راءِ ....وڌيڪ پڙهو