علي احمد بروهي

بروهي، علي احمد (1920-2003ع ):سنڌي ادبي تاريخ ۾ علي احمد بروهي برک مزاح نگار ٿي گذريو آهي. هن مزاحيه ڪهاڻيون ۽ ڪالم لکي، سنڌي ادب ۾ مزاح نگاريءَ کي نوان رخ ڏنا، علي احمد بروهي 11 نومبر 1920ع تي کنڀڙا ڳوٺ ۾ ڄائو. سندس اباڻو ڳوٺ ڳڙهي ياسين، ضلعي شڪارپور ۾ آهي. سنڌ مدرسي ڪراچيءَ مان تعليم مڪمل ڪرڻ کان پوءِ هن ”رايل انڊين نيويءَ“ ۾، ٻي مهاڀاري جنگ دوران ملازمت اختيار ڪئي، جتي 1946ع ۾ مشهور ”نيوي بغاوت“ ۾ حصو ورتائين ۽ بحري فوج جي ٻين ساٿين سان گڏ جيل اماڻيو ويو. جيل مان آزاد ٿيڻ کانپوءِ علي احمد بروهيءَ جو صحافتي سفر شروع ٿيو. ”قرباني“، ”صداءِ سنڌ“ (ڪراچي)، ”انقلاب“، ”منشور“ ۽ ”ميني فيسٽو“ (سکر)، اخبارن ۽ رسالن جو ايڊيٽر رهيو. 1954ع ۾ خيرپور رياست جي اطلاعات کاتي ۾ شموليت سان هن جي نوڪريءَ جو سفر شروع ٿيو ۽ جڏهن 1955ع ۾ خيرپور رياست جي پاڪستان ۾ شموليت ٿي ته هي مغربي پاڪستان اطلاعات کاتي جو ملازم بنجي ويو. هن ڪولمبو پلئن (1960ع) هيٺ انگلينڊ مان ٽوئرزم ۾ سکيا ورتي. 1970ع ۾ ڪراچيءَ ۾ ڊائريڪٽر پبلڪ رليشنز سنڌ مقرر ٿيو. 1971ع ۾ ڀُٽي صاحب جي حڪومت ۾ کيس نوڪريءَ مان فارغ ڪيو ويو. 1973ع کان 1978ع تائين مختلف انڊسٽريل ڪارپوريشنن جو قانوني صلاحڪار رهيو، 1978ع ۾ کيس صدر جنرل ضياالحق ملازمت تي بحال ڪيو ويو ۽ سڌ سماءُ جي مرڪزي وزارت جو او. ايس. ڊي (O.S.D) اسلام آباد مقرر ٿيو. ان کان پوءِ 1979ع ۾ سنڌ حڪومت جي اطلاعات کاتي جو سيڪريٽري مقرر ٿيو، جنهن عهدي تي 1980ع تائين رهيو. 1980ع ۾ ئي وفاقي وزارت جي هٿ هيٺ هلندڙ ”شيخ سلطان ٽرسٽ“ جو ايڊمنسٽريٽر مقرر ٿيو .
1955-1950ع واري دور ۾ علي احمد بروهي هڪ سٺي مزاح نگار طور اُڀريو، سندس ڪهاڻين ۾ ”عثمان حجم جو ڏند ڪڍائڻ“ ۽ ”عثمان حجم جو روزو رکڻ“، مزاحيه ڪردار نگاريءَ جا اعليٰ مثال آهن. هن جي مزاح نگاريءَ تي دنيا جي مشهور مزاح نگار جيرنڪي. جيرو جو اثر نمايان آهن .
هن جي ڪهاڻين ۽ خاڪن ۾ کل ڀوڳ سان گڏ سماجي براين ۽ مذهبي نمائش تي سخت تنقيد آهي. سنڌي ۽ انگريزيءَ ۾ سندس ڪيترائي ڪتاب ڇپيل آهن، جهڙوڪ: (1). ”ڄام ڄاموٽ ۽ ڄامڙا (خاڪا: 1984ع)، (2). ”واٽ ويندي“ (خاڪا: 1986ع)، (3). ”سڏن مٿي سڏڙا“ (1987ع)، (4). ”ڳجهه ڳجهاندر ڳالهڙيون“ (1990ع)، (5). ”ڪک پن“ (1996ع)، (6) The Temple of Sun God“ (1998ع)، (7). ”لاهوتي لڏي ويا“، (8). ”وتايو فقير“ (2004ع)، هن سنڌي ۽ اردو اخبارن ۾ مسلسل ڪالم لکيا، هن کي سنڌي بهترين ڪالم نگار طور اي. پي. اين. ايس (A.P.N.S) اوارڊ به مليو. مزاح، تاريخ نويسي ۽ آرڪيالاجي ۽ موسيقي هن جي پسند جا موضوع هئا، بروهي صاحب پهرين ڊسمبر 2003ع تي وفات ڪئي .

داخلا ۾ استعمال ٿيل تاريخون

1920.11.11  عيسوي

علي احمد بروهي 11 نومبر 1920ع تي کنڀڙا ڳوٺ ۾ ڄائو.

2003.12.01  عيسوي

علي احمد بروهي پهرين ڊسمبر 2003ع تي وفات ڪئي.

شخصيتون - ڀاڱي جون ٻِيون داخلائون