تاج صحرائي : (Sindhianaسنڌيانا)

داخلا نمبر	6086
عنوان	تاج صحرائي
شاخ	شخصيتون
پڙهيو ويو	1870 ڀيرا
داخلا جو حوالو	انسائيڪلوپيڊيا سنڌيانا جلد ٻيو

تاج صحرائي

تاج صحرائي: سنڌ جي مشھور اديب، شاعر، قديم آثارن جي عالم ۽ محقق، تاج صحرائيءَ جو اصل نالو تاج محمد ولد نور محمد ميمڻ آهي. هن 11 سيپٽمبر 1921ع تي شڪارپور ۾ جنم ورتو. ابتدائي، ثانوي ۽ اعليٰ ثانوي تعليم لاڙڪاڻي، شڪارپور ۽ دادو ضلعن جي مختلف اسڪولن مان حاصل ڪئي. بي. اي ۽ بي. ٽي جا امتحان ڪراچيءَ مان پاس ڪيا. 1948ع کان دادوءَ ۾ استاد مقرر ٿيو. هن 1940ع کان سياسي ۽ سماجي سرگرمين ۾ حصو ورتو. 1942ع ۾ بنگال ۾ ڏڪار واري وقت ۾ شاگردن جو جٿو وٺي اتي وڃي ڏڪار متاثرن جي مالي ۽ عملي مدد ڪئي. هن آزاديءَ واري تحريڪ ۾ به حصو ورتو ۽ 10آگسٽ کان 26 ڊسمبر 1947ع تائين دهليءَ جي جيل ۾ قيد رهيو. 1952ع ۾ دادوءَ ۾ طالب الموليٰ هاءِ اسڪول قائم ڪيو، جنھن جو باني هيڊ ماستر رهيو. 1964ع کان قلندر لعل شھباز ميلا ڪمٽيءَ جو سيڪريٽري رهيو. هن 1968ع ۾ دادو شھر ۾ علامه آءِ. آءِ. قاضي پبلڪ لائبرري قائم ڪئي. مارچ 1971ع کان جون 1972ع تائين سنڌ ميوزم حيدرآباد جو پھريون اسسٽنٽ ڊائريڪٽر رهيو. مارچ 1975ع ۾ ڪراچيءَ ۾ ٿيل ”سنڌ صدين کان“ سيمينار ۾ حصو ورتو. 1977ع ۾ ٽرپوليءَ ۾ دنيا جي اُستادن جي ميڙ ۾ پاڪستان سرڪار جي واحد نمائندي طور شريڪ ٿيو. هن جي ڪوششن سان ئي سنڌ جي مختلف ضلعن اندر ”هسٽاريڪل سوسائٽيون“ ٺھيون. 1981ع ۾ ”رني ڪوٽ“ سيمينار جو آرگنائيزر مقرر ٿيو ۽ هڪ شاندار سيمينار ڪرايو. 1981ع ۾ نوڪريءَ تان رٽائرڊ ٿيو. هُو سنڌ ۾ کاٻي ڌر جو سڄاڻ ليکڪ ۽ ڪارڪن سمجهيو ويندو هو. تاج صحرائي سنڌ جي قديم تھذيب تي ”سنڌو تھذيب“ (1989ع) نالي سان هڪ شاهڪار ڪتاب لکيو. ان کان سواءِ سندس ڪيترا مقالا ۽ ڪتاب ڇپيل آهن، جن ۾: ”سُر سارنگ“ (مقالو)، ”پڻي لوڪ“ (مقالو/ ليڪچر: 1996ع)، ”دادو ضلعو- جاگرافيءَ ۽ تاريخ جي آئيني ۾“، ”کيرٿر جبل“، ”گورک چوٽي“ (مقالو/ ليڪچر: 1997ع)، ڪتاب “Lake Manchar” (1997ع) ۽ ”نيڻين ننڊ اکوڙ“ (شاهه لطيف بابت مضمونن جو ڪتاب: 2001ع) قابلِ ذڪر آهن. کيس پاڪستان سرڪار طرفان ”تمغهءِ حسن ڪارڪردگي“ ۽ ٻيا اعزاز به مليا. زندگيءَ جي آخري سال ۾ کيس ”شھباز ايوارڊ“ پڻ مليو. هن دادوءَ ۾ پنھنجي رهائش واري جڳت آباد پاڙي ۾ ذاتي لائبريري به قائم ڪئي. 28 آڪٽوبر 2002ع تي وفات ڪئي. تاج صحرائي لائبريري دادو: سنڌ جي نامور شاعر، اديب، محقق، تاريخدان ۽ قديم آثارن جي ماهر تاج صحرائيءَ دادوءَ ۾ پنھنجي ايامڪاريءَ دؤران مطالعي لاءِ هڪ ذاتي لائبريري قائم ڪئي هئي. هن لائبريريءَ ۾ سنڌي، اردو، انگريزي، فارسي ۽ عربي زبان ۾ تاريخ، جاگرافي، سائنس، مذهب، نصاب ۽ مختلف موضوعن تي رسالا، جريده، اخبارون ۽ هزارين ڪتاب موجود هئا. سندس وفات بعد ڪتابن جو ڪافي ذخيرو ضايع ٿي ويو.